Vogelmuur
Stellaria media
Anjerfamilie
---------------------------------------------------------------
Vogelmuur kun je het hele jaar bloeiend aantreffen, zelf een graadje vorst deert deze plant niet. Vogelmuur is met paarse dovenetel, kleine veldkers en straatgras een echte pioniersoort op ruderale terreinen. Na een schoffelbeurt is vogelmuur vaak de eerste plant die kiemt. Na kieming bloeit de plant al na enkele weken en kort nadien vindt zaadzetting plaats. Generaties volgen elkaar snel op. Het is een van de soorten die zich het snelst vermenigvuldigen.
Elke volkstuinder die regelmatig bemest kent deze bodembedekker. Ook in potten is vogelmuur geen onbekende. Hij gedijt het best in de zon en op licht beschaduwde plaatsen. Kortom een van de meest algemene onkruiden.
In een zachte winter groeit vogelmuur gewoon door en kan aan het eind van de winter grote lichtgroene plakkaten vormen van kleine frisse blaadjes en dunne stengels. Door de bedekking in de winter voorkomt de plant dat de grond dichtslaat.
De bloemen zijn weinig aantrekkelijk voor insecten, waardoor zelfbestuiving meer regel dan uitzondering is. De vruchten bevatten roodbruine zaden die na val weer onmiddellijk kunnen kiemen. Bloemen en zaden komen tegelijk op de plant voor.
In de keuken is vogelmuur te verwerken in sla, soepen en pesto. De smaak is neutraal tot fijn gekruid. In de volksgeneeskunde werd vogelmuur wel ingezet als slijmoplossend middel bij vastzittende hoest.
De naam vogelmuur zegt het al, de zaden en het blad zijn zeer gewild bij vogels. In het Engels heet de plant niet voor niks 'chickweed'. Namen in de omgeving van Breda zijn 'kippenmuur', 'tietenmuur', 'mier' en 'mierik'.
De geslachtsnaam ‘Stellaria’ komt van ‘stella’ en betekent ster; de bloemen zijn stervormig. De soortaanduiding ‘media’ betekent midden. De grootte van de bloemen ligt vergeleken met verwante soorten ongeveer in het midden.
Bloem | Stervormig met 5 kelkblaadjes en 5 witte koonblaadjes. De kroonblaadjes zijn zo diep ingesneden dat het er wel 10 lijken. De helmknoppen zijn paars en de stampers hebben 3 stijlen. |
Hoogte | 0,10 – 0,40 m. |
Bloeitijd | Januari – december. |
Blad | De eironde bladeren zijn gaafrandig en bezitten een spitse top. De bladstand is tegenoverstaand. |
Stengel | Langs de ronde stengel staan fijne haren in één rij. Zie foto 3. |
Vruchten | Doosvruchten bevatten roodbruine zaden. |
Overig | Eenjarig. De planten zijn sterk vertakt. |
Standplaats | Stikstofrijke, verstoorde, vochthoudende plaatsen. Vaak in plantenbakken. |
In Breda | Zeer algemeen; in plantsoenen, aan de voet van bomen, langs heggen. |
Vergelijk | Planten van het geslacht Cerastium, bijv. kluwenhoornbloem. Deze planten bezitten een stengel die rondom behaard is. |