Vijfvingerkruid
Potentilla reptans
Rozenfamilie
------------------------------------------------------------
Vijfvingerkruid behoort met o.a. zilverschoon en tormentil tot het geslacht Potentilla, ganzerik.
De kruipganzerik, die in Brabant ook vrij veel voorkomt, is oorspronkelijk een kruising van vijfvingerkruid met tormentil, maar kan zichzelf soortecht voortplanten. Deze soort heeft meestal maar 4 bloemblaadjes, even groot als van vijfvingerkruid, maar groter dan van tormentil. Kruipganzerik wortelt net als vijfvingerkruid op de knopen, in tegenstelling tot tormentil, die rechtop groeit.
De ganzeriken zijn onderdeel van de grote en gevarieerde rozenfamilie.
De verwantschap met rozen komt het duidelijkst tot uiting in het grote aantal meeldraden en stampers op de brede, komvormige bloembodem. Deze bloembodem groeit bij de ganzeriksoorten uit tot een gewelfde vrucht, maar wordt lang niet zo groot als bij de verwante aardbei.
Het zijn vooral zweefvliegen en andere vliegen die voor de bestuiving zorgen, maar ook zelfbestuiving komt veel voor.
De geslachtsnaam ganzerik is zeer oud en is ontstaan omdat ganzen deze planten graag eten. De naam vijfvingerkruid komt van het handvormige blad. In Breda en omgeving heet het soms kortweg ‘vingerkruid’, ook wel ‘kruip door de tuin’.
De wetenschappelijke naam ‘Potentilla’ is afgeleid van het Latijnse ‘potens’, ‘machtig’. Dit slaat op een krachtige medicijn tegen allerlei ingewandsproblemen, dat werd gemaakt van potentillasoorten.
Reptans komt van ‘reptare’, ‘kruipen’.
Bloem | 5-tallig, met 1 cm lange, goudgele, omgekeerd hartvormige kroonblaadjes, kelk en bijkelk ook 5-tallig. Zie foto 2 en 3. |
Hoogte | 0,10 - 0,20 m. |
Bloeitijd | Juni - augustus. |
Blad | 5-, soms 7-voudig samengesteld blad met lange, vaak roodgetinte steel. De deelblaadjes zijn gezaagd. Zie foto 4. |
Stengel | Kruipende, roodgetinte stengel, wortelend op de bladknopen. |
Vruchten | Vrij platte vrucht waarop dopvormige nootjes worden gevormd. |
Overig | Vaste plant met uitlopers. Zie foto 1. |
Standplaats | Op voedselrijke en verdichte bodem in bermen, maar ook op stenige, gruisachtige plaatsen, liefst in de volle zon. |
In Breda | Vaak in de middenberm, plantsoenen. |
Vergelijk | De bloemen van zilverschoon (Potentilla anserina) lijken veel op vijfvingerkruid. Het blad van zilverschoon is echter geveerd en zilverkleurig van onderen. |