Tuinbingelkruid
Tuinbingelkruid
Mercurialis annua
Wolfsmelkfamilie
---------------------------------------------------------------
Tuinbingelkruid is een stadsplant die of alleen vrouwelijke of alleen mannelijke bloemen heeft. De vrouwelijke bloemen zitten in de bladoksels en zijn onopvallend groen. De eveneens groene mannelijke bloemen zijn wat opvallender omdat ze in lange rechtopstaande aren zitten. De plant kan bloeien tot laat in de herfst en zelfs tot het begin van de winter. Hoewel de plant tot de wolfsmelkfamilie behoort, heeft dit familielid geen melksap en doet zijn naam dus geen eer aan.
De plant is in Zuid-Nederland vrij gewoon, maar ontbreekt nagenoeg in de rest van Nederland.
Juist omdat de plant eenjarig is kan hij zich in de stad handhaven. Na schoonmaakacties kan hij weer opnieuw opslaan uit zaad. Daarnaast heeft de plant een resistentie tegen veel gangbare chemische bestrijdingsmiddelen.
De plant is giftig en kan diarree, bloed in de urine en verlamming van blaas- en darmspieren veroorzaken. Zoals met zoveel giftige planten, werd ook deze plant medicinaal gebruikt en wel als purgeermiddel. Ook voor vee is de plant giftig en vooral in het kalkrijke Normandië, waar de plant veel voorkomt, doen zich regelmatig ongelukken voor.
De plant was in de Middeleeuwen omgeven met mystiek. In de tweedelige splitvrucht van de vrouwelijke plant werd gelijkenis gezien met een lichtbehaard scrotum van een man. De plant was dus mannelijk en vrouwen die een mannelijk kind wensten, moesten daarvan eten en als het een meisje moest worden, van de andere plant.
De geslachtsnaam ‘Mercurialis’ komt van Mercurius, zoveel is zeker. Mercurius is de god van de handel en reizigers en daarom zegt een Franse bron dat de vernoeming komt vanwege de zaden die door schoenen worden verspreid. Een Duitse bron zegt dat Mercurius de heilzame werking van het kruid heeft ontdekt. De soortaanduiding ‘annua’ betekent ‘eenjarig’.
In het Nederlandse ‘bingelkruid’ is ‘bingel’ een oud verkleinwoord voor ‘knol’. Dat slaat dan wellicht op de vrucht.
| Bloem | Plant is tweehuizig. Bloemen van de vrouwelijke planten in bladoksels. Zie foto 2. Bloemen van de mannelijke planten in veelbloemige, aarachtige kluwens. Zie foto 3. De kleur van de bloemen is groenachtig. |
| Hoogte | 0,20 – 0,40 m. |
| Bloeitijd | Juni - herfst. |
| Blad | Ongedeeld, grof gezaagd. Zie foto 1. |
| Stengel | Vertakt, kantig. |
| Vruchten | Tweekluizige splitvrucht. |
| Overig | Eenjarige plant, heeft eigenaardige geur. Geen melksap. |
| Standplaats | Vooral op vastgelopen langs wegkanten en in straten tussen tegels en stenen. Voorkeur voor stikstofhoudende, licht vochtige grond. Bestand tegen betreding. |
| In Breda | Langs muren, kades. |
| Vergelijk | In de stad onverwisselbaar. |
Tags:
