Schermhavikskruid

Schermhavikskruid
Hieracium umbellatum
Composietenfamilie
-------------------------------------------------------------
Het schermhavikskruid is doorgaans een forse plant die in de nazomer pas begint te bloeien met vele gele bloemen. De havikskruiden onderscheiden zich van andere gele composieten door hun stengelbladen. Die zijn zwak getand en zittend. Dat laatste wil zeggen dat ze geen steel hebben. Daarnaast zijn de bladen ook niet stengelomvattend en hebben geen oortjes. Kortom: er is niets bijzonders aan te ontdekken en daar moet je op letten: saai blad.

In het buitengebied, net rond Breda, vind je schermhavikskruid veel in de berm.  Bijvoorbeeld op de Rith, bij Bouvigne en bij Bavel. Maar ook in de stad op wat drogere plekken die niet zo vaak worden gemaaid, kun je hem vinden. Landelijk is de plant achteruit gegaan. Dat is in en rond Breda niet het geval.
Het is landschappelijk een aardige plant die in het naseizoen vaak als enige hoog met gele bloemen staat.

Een bijzonderheid van de havikskruiden is dat ze kiemkrachtige zaden kunnen produceren zonder dat bevruchting heeft plaatsgevonden. De botanische term daarvoor is agomospermie. Op deze manier ontstaan er lokale zwermen van genetisch gelijke exemplaren: klonen dus. Sommige beschouwen deze groepen als aparte soorten.

De wetenschappelijke geslachtsnaam van schermhavikskruid is: ‘Hieracium’. Dat betekent ‘havik’. Volgens de geschiedschrijver Plinius zouden de haviken hun ogen scherpen met het melksap van deze planten. Anderen houden het erop dat de plant groeit waar ook de havik broedt. De soortaanduiding ‘umbellatum’ betekent ‘scherm’ en verwijst naar de schermvormige bloeiwijze. De Nederlandse naam is dus de letterlijke vertaling van de wetenschappelijke naam.

Er is geen nuttig gebruik door mensen bekend van de plant.
Omdat de plant zo laat en rijk bloeit,  is hij voor insecten van belang; vooral voor vlinders en zweefvliegen.