Pinksterbloem

Pinksterbloem
Cardamine pratensis
Kruisbloemenfamilie
---------------------------------------------------------------
Op sommige plaatsen bestaat het nog: de lila waas die in april opeens over weilanden en bermen ligt. De pinksterbloem bloeit!
In veel wei- en hooilanden is de pinksterbloem helaas door overbemesting en verdroging door grassen verdrongen.

Het is een sierlijke, ranke plant, met fijn geaderde lila bloemen. Bij nacht en regenval knikken de bloempjes om. Zo blijft het stuifmeel droog en spoelt niet weg. De bloemen vormen rijkelijk nectar, maar toch zijn er niet veel insecten op te vinden.
Soms leven de rupsen van het oranjetipje, een mooi, klein vlindertje, op deze planten. Ze eten niet van de blaadjes, maar van de vruchten, de langwerpige hauwen.

Op zeer vochtige plaatsen komt een vorm van de pinksterbloem voor, die gekenmerkt worden door bladeren met gesteelde zijblaadjes. Die hebben in hun steeltje een ‘gewricht’, waarop ze gemakkelijk afbreken. Terwijl de zijblaadjes nog aan de moederplant vastzitten, vormen ze al wortels, en als ze loslaten, groeien ze uit tot nieuwe planten. Dit is een aanpassing aan een waterrijk milieu; het zaad kan namelijk niet goed kiemen in water.

De plant werd gebruikt bij hartklachten en soms bij epilepsie. Pinksterbloem werd vroeger als rauwkost gegeten, vooral tegen scheurbuik. De plant bevat veel vitamine C. De bladeren kunnen zowel mild als radijsachtig scherp smaken.
De geslachtsnaam ‘Cardamine’ stamt van het Griekse ‘kardia’ voor hart en ‘damao’ voor verzachten, maar ook de smaakverwantschap met het kruid kardamom, een gemberachtige plant, kan de verklaring zijn. De soortaanduiding ‘pratensis’ betekent ‘in weiden groeiend’.

De pinksterbloem bloeit zelden met Pinksteren, 'paasbloem' zou beter passen.
Er is een onafzienbare stoet van Nederlandse streeknamen, waarin onder andere 'paasbloem' voorkomt. Volksnamen als 'kievitsbloem' en 'koekoeksbloem' wijzen erop dat de bloeitijd samen valt met de terugkeer van vogels in de lente. Ook 'stijfselbloem' en 'sinksenbloem' komen we vaak tegen. Sinksen is een oude benaming voor Pinksteren. In de Baronie van Breda wordt de naam 'theebloem' nog wel gehoord. Blijkbaar werd er thee van getrokken. Misschien wel als een gezond lentedrankje, vol vitamine C.