Grote klaproos

Grote klaproos                        
Papaver rhoeas
Papaverfamilie
---------------------------------------------------------------
De rode kleur van de klaproos sprak in oude tijden al tot de verbeelding en dat vinden we terug in volksverhalen. Een ervan vertelt van het hoogmoedige gedrag van de klaproos. Zij vond zichzelf veel mooier dan alle andere bloemen. Daarom gaf God de duivel toestemming om haar aan te raken. Waar die zijn vingers zette, ontstonden zwarte vlekken.Tot op de dag van vandaag zijn die vlekken te zien aan de voet van de kroonbladen.
De kleur rood werd uiteraard ook in verband gebracht met bloed. Slagvelden raakten bedekt met klaprozen, hetgeen werd toegeschreven aan het bloed dat er door de soldaten was vergoten. De werkelijke reden is dat het zaad van de klaproos jaren lang in de grond kan blijven liggen. Pas als de grond wordt omgewoeld en het zaad aan het licht komt, kiemt het. In de Eerste Wereldoorlog gebeurde dat op grote schaal op de slagvelden aan de IJzer. Later werd de klaproos in Engeland symbool voor  alle gesneuvelde soldaten. Elk jaar rond 11 november, Wapenstilstandsdag, dragen de Britten een plastic klaproos als herinnering aan die verschrikkelijke oorlog.

Behalve klaprozen kun je in de stadsflora nog de slaapbol, Papaver somniferum, tegenkomen. Deze is waarschijnlijk ontsnapt uit een tuin. De slaapbol is te herkennen aan de blauwgrijze, stengelomvattende bladeren en de dubbele bloemen die wit, rood of lila kunnen zijn. Uit het melksap wordt opium gewonnen. Het zaad van deze plant is het bekende maanzaad dat over broodjes wordt gestrooid.

In de volksgeneeskunde werd het sap van de grote papaver gebruikt voor pijnstilling. Het heeft een licht verdovende werking. Ook werd het wel gebruikt om kinderen in slaap te krijgen.
Voor de geslachtsnaam ‘Papaver’ is geen onderbouwde verklaring bekend. De soortaanduiding ‘rhoas’ betekent afvallend, vanwege het spoedig afvallen van de bloemblaadjes.
De naam klaproos stamt van een oeroud kinderspelletje waarbij bloemblaadjes werden omgevouwen tot een soort zakje dat met een knal opensprong als je er een klap op gaf.In Breda en omstreken is de naam papaver gangbaar voor de klaproos.

Bloem Alleenstaand aan het einde van een lange stengel. Rood met zwarte vlek aan de voet van elk kroonblad. De vier kroonbladen overlappen elkaar. Zie foto 1.
Hoogte 0,20 – 0,60 m.
Bloeitijd Mei – juli.
Blad Veerdelig met gezaagde, weinig gedeelde eindlob. Zachtbehaard. Zie foto 3.
Stengel Ruw behaard, aan de voet vertakt, bevat wit melksap. Zie foto 3.
Vruchten Doosvrucht minder dan twee maal zo lang als breed, voorzien van een ‘dakje’ waarop 7-12 zwartpaarse stempelstralen zichtbaar zijn. Zie foto 2. De wind schudt de rijpe zaden uit de doos door kieren tussen de stempelstralen.
Overig Eenjarig.
Standplaats Braakliggende, omgewerkte grond.
In Breda Waar de grond is omgewoeld, langs gevels en rond straatmeubilair.
Vergelijk Bleke klaproos (Papaver dubium) komt op dezelfde plaatsen voor als de grote klaproos. Vaak zijn ze naast elkaar te vinden. De bloemkleur is bleekrood zonder zwarte vlek. De doosvrucht is meer dan twee keer zo lang als breed met 5-9 stempelstralen.
Ruige klaproos (Papaver argemone) groeit hoofdzakelijk op spoorwegterreinen en minder in de stad. De vuurrode bloemen zijn kleiner dan die van de grote en bleke klaproos. De doosvrucht is bezet met stijve haren.

 

 

Een samenwerking van IVN Mark&Donge en KNNV Breda