Beklierde nachtschade

Beklierde nachtschade.
Solanum nigrum subsp. schultesii.
Nachtschadefamilie.
------------------------------------------------------------
De beklierde nachtschade is een opvallende verschijning als hij opdoemt in straten en stegen. Hij is meestal groot met veel donkergroen blad, waartegen de witte bloemen scherp afsteken. Die bloemen hebben markante gele helmknoppen die stijf tegen de stijl aanzitten. De bloemen lijken op omgekeerde lantaarntjes. De groene kelk heeft een wat ingesneden klokvorm en blijft de vrucht stervormig ondersteunen. De hangende vruchten zijn aanvankelijk groen  en na rijping glanzend zwart. In de winter sterven de planten af.

In de vorige eeuw is deze soort  vanuit Zuid- en Oost-Europa onze steden binnengedrongen en heeft daar op veel plaatsen zijn naaste verwant, de zwarte nachtschade (Solanum nigrum subsp.nigrum), verdrongen. De beklierde nachtschade heeft zwakker kantige stengels en is dicht bedekt met lange, afstaande  klierharen en gewone haren. In een aantal steden maakt de beklierde nachtschade vanuit het centrum naar de stadsrand plaats voor de zwarte nachtschade.

De beklierde nachtschade behoort tot hetzelfde geslacht als de aardappel, de tomaat, de aubergine en de antroewa, maar is bepaald niet eetbaar. Tabak, paprika en de ananaskers behoren tot dezelfde familie.

Over de giftigheid van Solanum nigrum bestaat veel informatie, maar het is niet helemaal duidelijk of dat voor beide genoemde ondersoorten geldt. Voor de zekerheid kun je maar beter niet van de bessen eten. Alle delen van de plant kunnen o.a. solanine bevatten, een uiterst giftig goedje.

De geslachtsnaam ‘Solanum’ is afgeleid van solari = pijnstillen of tot bedaren brengen, vanwege de pijnstillende werking van enkele soorten van het geslacht. De soortaanduiding ‘nigrum’  komt van niger dat ‘zwart’ betekent. De rijpe bes is zwart en over de stengels ligt een zwarte waas. De toevoeging ‘schultesii’ is een eerbetoon aan de plantkundige Richard Evans Schultes (1915-2001).
Het woord ‘nachtschade’ komt van het middeleeuwse woord nachtschaduwe. Vroeger dacht men dat de plant toverkracht had en nachtmerries verdreef. De toevoeging ‘beklierd’ slaat op de vele lange klierharen op de stengel.

Bloem Vijf naar achteren gekrulde, witte kroonblaadjes, opvallend gele helmknoppen. Zie foto 2.
Hoogte 0,15 – 0,70 m.
Bloeitijd Juni - oktober.
Blad Eirond tot lancetvormig, bijna steeds regelmatig grof getand. Meestal dicht behaard, maar later kunnen ze kaal worden. Zie foto 3.
Stengel Enigszins kantig, dicht behaard met lange, afstaande klierharen en gewone haren. Zie foto 1.
Vruchten Giftige, glanzende bessen, 0,6 tot 1 cm ø. Aanvankelijk groen, maar tenslotte zwart. Zie foto 4.
Overig Eenjarige kruidachtige plant.
Standplaats Opengewerkte, vruchtbare grond. Vaak stenige plaatsen in stedelijk gebied.
In Breda Braakliggende terreinen, rommelhoekjes, plantsoenen.
Vergelijk Zwarte nachtschade (Solanum nigrum subsp.nigrum); deze heeft geen lange klierharen op de stengel.

 

Een samenwerking van IVN Mark&Donge en KNNV Breda